Na forach często padają pytania “Co to za symbol elektryczny?”. Zazwyczaj wtedy, gdy symbol nie przypomina żadnego z tych ustandaryzowanych. Może tak się zdarzyć i nic nadzwyczajnego w tym nie ma. Projektant nie znalazł w bibliotece swojego oprogramowania CAD odpowiedniego symbolu, więc stworzył włąsny. Na przykład może to dotyczyć sterowników, przekaźników bezpieczeństwa czy softstartów, a nawet czujników.
W takim przypadku można wtedy użyć jednego z trzech podstawowych symboli S00059, S00060 i S00061, jak pokazano to poniżej.
Te trzy symbole podstawowe mogą być używane przy tworzeniu nowych symboli. Symbole podstawowe są przeznaczone do łączenia z innymi informacjami, którymi mogą być symbole dodatkowe z normy IEC 60617 lub z innych norm, np. ISO 14617 lub może to być po prostu tekst objaśniający. W normach znajdziemy spisy poszczególnych elementów z których możemy budować konkretne urządzenia np.:
Pamiętaj, że gdy tworzysz nowe symbole, to musisz opisać ich znaczenie w arkuszu informacyjnym lub na bieżącej stronie schematu. Jeśli tego nie zrobisz, to później czytający schemat będzie pędził na forum z pytaniem do innych o pomoc 🙂
Często brakuje symboli dla różnych czujników i innych urządzeń różnego rodzaju.
Co robimy w takiej sytuacji? Zaczynamy od symboli podstawowych:
S00327 jest z grupy B (konwersja zmiennej na sygnał), pozostałe trzy są z grupy P (prezentacja informacji).
- S00327: pętla pomiarowa,
- S00910: instrument wskazujący,
- S00911: instrument rejestrujący,
- S00912: instrument całkujący.
Te symbole są podstawą dla różnych typów czujników i urządzeń, które już są w IEC 60617. A norma IEC 62711TR określa dodatkowe symbole i znaki, z których możesz budować symbole finalne. Mała gwiazdka w środku powinna być po prostu zamieniona na odpowiednie symbole dodatkowe lub litery.
Na przykład woltomierz to symbol S00910 plus litera V. Taki symbol jest też stworzony pod nazwą S00913.
Nie sugeruj się rozmiarem kwadratu. Przykładowo sterownik PLC lub falownik będzie wielkim prostokątem z wieloma informacjami dodatkowymi. Takie symbole często nie są ustandaryzowane. Szczególnie dla nietypowych urządzeń automatyki.
Przykład przekaźnika bezpieczeństwa:
Coraz częściej w oprogramowaniu typu See Electrical czy EPLAN znajdziesz całe biblioteki gotowych symboli do popularnych urządzeń i te bliblioteki są wciąż uzupełniane. Jeśli natomiast nie znajdziesz tego czego szukasz, nie wahaj się zbudować własny symbol. Wykorzystaj do tego wbudowany w program edytor.
Upewnij się, że nie umieszczasz w symbolu zbyt wielu informacji. Gdy to zrobisz, symbol może być po prostu nieczytelny.
Programy CAx, np. CAD czy CAE muszą spełniać 12 norm z poniższej listy. Listę tę możemy potraktować jako listę norm, z którymi powinna być zgodna dokumentacja elektryczna. Projektujesz? Może Ci się ta lista przydać:
- IEC 60617 – Symbole graficzne stosowane w schematach
- IEC 60848 – Język specyfikacyjny GRAFCET do schematów funkcji sekwencyjnych
- IEC 61175 – Oznaczenia sygnałów
- IEC 61355-1 – Klasyfikacja i oznaczenie dokumentów instalacji, systemów I wyposażenia
- IEC 61666 – Identyfikacja zacisków w obrębie systemu
- IEC 62023 – Struktura informacji i dokumentacji technicznej
- IEC 62027 – Przygotowanie wykazu części
- IEC 62491 – Etykietowanie kabli i żył izolowanych
- IEC/EN ISO 81346-1 i 2 – Zasady strukturyzacji i oznaczenia referencyjne
- IEC/EN 81714-1 i 2 – Projektowanie symboli graficznych
- IEC/ISO 82045 – Zarządzanie dokumentami
- IEC/ISO 82079-1 – Przygotowanie instrukcji użytkownika
Projektowanie dokumentacji to temat rzeka, do opisywanego tematu należałoby dodać więcej wątków, takich jak:
- Projektowanie symbolu od podstaw,
- Wielkość modułu,
- Punkty połączeń symboli,
- Oznaczenia referencyjne,
- i wiele innych.
Wiedza o tym co należy umieścić na schemacie to jedno. Druga sprawa to jak obsługiwać program, aby Twój schemat był skalowalny, nie zawierał błędów a Twoja praca była sprawna i wykorzystująca techniki ułatwiające rysowanie.
Polecam wybrać się na kursy z tego zakresu. Firmy jak IGE-XAO, PC Schematic, AB-MICRO – organizują takie szkolenia.
Tak się składa, że my też 🙂
Tylko że online. Jeśli chciałbyś nauczyć się obsługi programu SeeElectrical a przy okazji podstaw czytania schematów i ich projektowania to sprawdź Kurs rysowania schematów elektrycznych w SeeElectrical – autorstwa Mojego i Agaty Stadnickiej. Już ponad 600 osób jest na kursie!
P.S. w lekcji 7.8, Agata pokazuje proces tworzenia własnego symbolu.
P.S. Dopisałbyś coś do artykułu lub poprawił? Daj mi znać na marcin(małpa)kursyautomatyki.pl
Życzę schematów bez baboli,
Marcin Faszczewski